สถานการณ์ความปลอดภัยและการวิเคราะห์มาตรการเพื่อความปลอดภัยในการก่อสร้างทางรถไฟฟ้า: กรณีศึกษาโครงการระบบรถไฟชานเมืองสายสีแดง ช่วงบางซื่อ – รังสิต

บทคัดย่อ

นโยบายการพัฒนาและเชื่อมโยงเศรษฐกิจและเพื่อนบ้านด้วยระบบรางส่งผลให้เกิดการขยายตัวด้านโครงข่ายเส้นทางรถไฟและเกิดการสร้างงานด้านการก่อสร้างระบบรางขึ้นเป็นอย่างมาก โดยมีแรงงานเป็นส่วนสำคัญที่ช่วยขับเคลื่อนให้งานก่อสร้างระบบรางสำเร็จ ขณะเดียวกันจำนวนอุบัติเหตุในงานก่อสร้างระบบรางก็เพิ่มขึ้นตามจำนวนโครงการก่อสร้างที่เพิ่มมากขึ้น เพื่อศึกษาและหาแนวทางในการลดการเกิดอุบัติเหตุในงานก่อสร้างระบบราง งานวิจัยนี้ศึกษาสถานการณ์ความปลอดภัยของโครงการก่อสร้างในโครงการระบบรถไฟชานเมืองสายสีแดง ช่วงบางซื่อ – รังสิต กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย โดยให้ความสนใจกับเหตุการณ์เกือบเกิดอุบัติเหตุ ซึ่งอาจเป็นจุดเริ่มต้นของการพัฒนาไปสู่อุบัติเหตุได้ แล้วหามาตรการในการแก้ไขหรือป้องกัน จากการศึกษากับกลุ่มตัวอย่างจำนวน 108 ตัวอย่าง สามารถรวบรวมเหตุการณ์เกือบเกิดอุบัติเหตุได้จำนวน 200 เหตุการณ์ ซึ่งสามารถจัดกลุ่มเหตุการณ์ออกได้เป็น 6 กลุ่ม คือ 1) กลุ่มที่ทำงานบนที่สูง 2) กลุ่มที่ทำงานเกี่ยวกับการติดตั้งราง 3) กลุ่มที่ทำงานเกี่ยวกับเครนและโฟร์คลิฟท์ 4) กลุ่มที่ทำงานกับเครื่องจักรหนักและการขนส่ง 5) กลุ่มที่ทำงานในพื้นที่ที่มีสิ่งกีดขวางทางเดิน และ 6) กลุ่มอื่นๆ จากนั้นประเมินระดับความเสี่ยงของเหตุการณ์เพื่อให้ความสำคัญในการแก้ไขหรือป้องกันเป็นอันดับแรก ตลอดจนกำหนดมาตรการเพื่อป้องกัน กลุ่มที่มีความเสี่ยงในระดับสูงสุดคือกลุ่มที่ทำงานบนที่สูง โดยเฉพาะในส่วนของการก่อสร้างสถานีกลางบางซื่อ สำหรับสาเหตุของการเกิดอุบัติเหตุนั้น พบว่า มีองค์ประกอบหลักมาจากพฤติกรรมของผู้ปฏิบัติงานและสภาพแวดล้อมในการทำงาน ทั้งนี้ ประสบการณ์ การฝึกอบรม ความเข้าใจในขั้นตอนความปลอดภัย รวมทั้งนโยบายและกฎเกณฑ์ต่าง ๆ ด้านความปลอดภัยจะช่วยให้สถานการณ์ความปลอดภัยดีขึ้นได้