การประยุกต์ใช้วัสดุทางกายภาพและชีวภาพปกคลุมผิวน้ำเพื่อลดอัตราการระเหยของน้ำในแหล่งกักเก็บน้ำขนาดเล็ก

บทคัดย่อ

การระเหยเป็นกระบวนการหลักที่ส่งผลต่อการสูญเสียน้ำ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับ อ่างเก็บน้ำขนาดเล็กที่มีอยู่มากในประเทศไทย ดังนั้น การศึกษาแนวทางที่มีประสิทธิภาพในการลดอัตราการระเหยจึงเป็นส่วนสำคัญที่จะช่วยให้การสูญเสียน้ำที่เกิดขึ้นในแต่ละปีมีปริมาณลดลง แนวทางหนึ่งที่เป็นที่นิยมใช้คือการปกคลมผิวน้ำด้วยวัสดุต่างๆ การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางการลดอัตราการระเหยจากแหล่งกักเก็บน้ำขนาดเล็กโดย 2 วิธีหลัก ได้แก่ วิธีการทางกายภาพ โดยใช้วัสดุประเภทลอยน้ำ ได้แก่ ลูกบอลพลาสติกและขวดพลาสติกเหลือใช้ และวิธีการทางชีวภาพ ได้แก่ การใช้แหนปกคลุมผิวน้ำ การศึกษาเริ่มจากการก่อสร้างบ่อซีเมนต์จำนวน 3 บ่อ ทำการทดลอง 3 ครั้งซึ่งในทุกครั้งจะมีบ่อควบคุมที่ไม่มีวัสดุปกคลุม 1 บ่อ การทดลองครั้งที่ 1 เป็นการเปรียบเทียบอัตราการระเหยระหว่างการใช้ลูกบอลพลาสติกปกคลุมผิวน้ำทั้งหมดและปกคลุมร้อยละ 70 ของพื้นที่ผิวน้ำ ครั้งที่ 2 เป็นการเปรียบเทียบการใช้ลูกบอลพลาสติกและการใช้แหนปกคลุมผิวน้ำ และครั้งที่ 3 เป็นการเปรียบเทียบระหว่างการใช้ลูกบอลพลาสติกและการใช้ขวดพลาสติกปกคลุมผิวน้ำ ผลการศึกษาพบว่า การใช้ขวดพลาสติกมีประสิทธิภาพสูงสุดในการลดอัตราการระเหย (64%) รองลงมาคือการใช้ลูกบอลพลาสติกปกคลุมผิวน้ำทั้งหมด (55%) การใช้แหนมีประสิทธิภาพต่ำที่สุด (18%) โดยบ่อที่ใช้ขวดพลาสติกลดอัตราการระเหยเฉลี่ยต่อวันได้ 3.25 มม./วัน หรือเท่ากับ 1,185.34 มม./ปี อย่างไรก็ตาม จากการศึกษาต้นทุนวัสดุที่ใช้ในการลดอัตราการระเหย พบว่า การใช้ลูกบอลปกคลุมผิวน้ำมีต้นทุนสูงสุด 584 บาท/ตร.ม. รองลงมาคือขวดพลาสติกซึ่งมีประสิทธิภาพสูงที่สุดโดยมีต้นทุนเท่ากับ 15 บาท/ตร.ม. ในขณะที่แหนจะไม่มีค่าต้นทุนในส่วนของวัสดุ แต่จะมีต้นทุนในส่วนของค่าแรงงานที่เพิ่มขึ้น เนื่องจากต้องมีการเปลี่ยนแหนที่ใช้ในการปกคลุมผิวน้ำเป็นระยะๆ